Wiemy, skąd pochodziła planeta, która zderzyła się z Ziemią i dzięki której powstał Księżyc

24 listopada 2025, 10:00

Około 4,5 miliarda lat temu, w młodą proto-Ziemię uderzyła Theia, planeta wielkości Marsa. To był niezwykle istotny moment w historii naszej planety. W wyniku zderzenia doszło do zmiany orbity Ziemi, a ze szczątków powstałych po zderzeniu uformował się Księżyc. Mógł on powstać w ciągu zaledwie kilku godzin. Theia zaś uległa całkowitemu zniszczeniu. Jej ślady pozostały jednak w Ziemi i Księżycu. Na łamach Science naukowcy w USA, Francji i Niemiec opisali właśnie prawdopodobny skład Thei, a co za tym idzie, jej prawdopodobne pochodzenie.



W Fabryce Antymaterii atomy antywodoru powstają 8-krotnie szybciej niż dotychczas

19 listopada 2025, 18:15

Nowa technika chłodzenia w Fabryce Antymaterii w CERN-ie pozwala na 8-krotnie szybszą produkcję atomów antywodoru. Naukowcy z eksperymentu ALPHA poinformowali na łamach Nature, że obecnie są w stanie uzyskać ponad 15 000 atomów antywodoru w czasie krótszym niż 7 godzin. Jeszcze 10 lat temu uznano by to za science fiction, mówi rzecznik prasowy ALPHA Jeffrey Hangst. Dzięki łatwiejszemu dostępowi do większej liczby atomów antywodoru możemy badać antymaterię szybciej i bardziej szczegółowo.


Nowojorscy uczeni odwrócili proces odrzucenia świńskiej nerki przeszczepionej człowiekowi

19 listopada 2025, 09:55

Medycyna na całym świecie ma problem z niedostateczną liczbą dawców organów. By temu zaradzić od dłuższego czasu prowadzi się – z większymi lub mniejszymi sukcesami – prace nad ksenotransplantacją, czyli przeszczepianiem organów od innych gatunków zwierząt. Wykorzystuje się w tym celu świnie. Zwierzęta są poddawane genetycznym modyfikacjom, których celem jest powstrzymanie układu odpornościowego dawcy przed rozpoznaniem organu jako obcego, zaatakowanie go i odrzucenie przeszczepu. Mimo tych modyfikacji organizm człowieka nadal może zaatakować i odrzucić organ.


Nowa symulacja Drogi Mlecznej jest 100 razy bardziej dokładna i 100 razy szybsza niż wcześniej

18 listopada 2025, 12:35

Japońscy naukowcy pracujący pod kierunkiem Keiyi Hirashimy z RIKEN iTHEMS zaprezentowali podczas konferencji superkomputerowej SC'25 przełomową technikę modelowania galaktyk. Po raz pierwszy udało się stworzyć symulację Drogi Mlecznej, która odwzorowuje zachowanie ponad 100 miliardów gwiazd w ciągu 10 tysięcy lat. Stworzony model łączy tradycyjne symulacje fizyczne z technikami sztucznej inteligencji, co pozwoliło uzyskać dokładność i szybkość niedostępną dla wcześniejszych modeli.


Każdego dnia spędzamy w podróży 78 minut. Niezależnie gdzie i jak podróżujemy

17 listopada 2025, 11:23

Ludzie spędzają na podróżowaniu średnio 78 minut na dobę, wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców z kanadyjskiego McGill University oraz Universitat Autònoma de Barcelona. I, co ciekawe, liczba ta jest stała niezależnie od kultury, kraju, zamożności czy środka transportu. Badania, przeprowadzone w 43 krajach świata, w których mieszka ponad połowa ludzkości pokazały, że przeciętny człowiek jest w podróży od 66 do 90 minut na dobę, przemieszczając się w celach zawodowych lub prywatnych. Najważniejszym odkryciem jest stwierdzenie, że ludzie nie podróżują krócej, gdy przemieszczają się się szybciej. Podróżują dalej, mówi współautor badań, Eric Galbraith.


Rodzina od pokoleń przechowywała starą książkę. Okazało się, że to unikatowy skarb

13 listopada 2025, 10:08

W pewnej rodzinie z okolic Bergen od pokoleń znajdowała się stara książka. Rodzinna tradycja mówiła, że pochodziła ona z klasztoru na zachodzie kraju. Niedawno jej członkowie postanowili przekazać ją do Narodowej Biblioteki Norwegii. Gdy konserwator Chiara Palandri po raz pierwszy ją zobaczyła, od razu zdała sobie sprawę, że ma do czynienia z czymś unikatowym. Jej uwagę przyciągnęła niezwykła oprawa. Nigdy nie widziałam niczego podobnego, mówi Palandri. Teraz muzeum wzywa na pomoc międzynarodowych ekspertów, a dotychczasowe badania sugerują, że to jedna z trzech najstarszych, a może najstarsza, zachowana norweska książka.


Gorąca galaktyka Y1 rodzi gwiazdy w szybkim tempie. Pozwoli rozwiązać kosmiczną zagadkę

12 listopada 2025, 11:16

Na krańcach wszechświata astronomowie odkryli niezwykle gorącą galaktykę, w której gwiazdy powstają 180 razy szybciej, niż w Drodze Mlecznej. Galaktyka Y1 znajduje się w odległości ponad 13 miliardów lat świetlnych od nas, jej obserwacje pozwalają więc na badanie procesu tworzenia się pierwszej generacji gwiazd. Powstawały one w warunkach zupełnie innych niż gwiazdy tworzone w pobliskich nam galaktykach. To właśnie dlatego odkrycie, o którym poinformowano na łamach Monthly Notices of the Royal Astronomical Society jest tak fascynujące.


Rak płuca może powstawać przez stan zapalny

10 listopada 2025, 10:53

Najwcześniejsze etapy raka płuc mogą być napędzane przez stan zapalny, stwierdzili naukowcy z The University of Texas MD Anderson Cancer Center. Oznacza to, że skuteczną metodą leczenia na wczesnych etapach może być wzięcie na cel szlaków prozapalnych. Wyniki badań, w ramach których uczeni dokonali przestrzennej analizy zmian w ekspresji genów w komórkach w stanie przedrakowym i na późniejszych etapach rozwoju nowotworu, zostały opublikowane na łamach Cancer Cell.


Zmienia się układ sił w świecie nauki. Chiny szybko umacniają swoją pozycję

10 listopada 2025, 09:43

Na czele międzynarodowych zespołów naukowych coraz częściej będą stali badacze z Chin, informują naukowcy z Uniwersytetów w Chicago i Wuhan. Amerykanie postanowili przewidzieć, jak zmieni się rozkład sił w światowej nauce w przyszłości. W tym celu najpierw wytrenowali model sztucznej inteligencji na 80 000 artykułów naukowych opublikowanych w najlepszych magazynach naukowych świata. Algorytm dowiadywał się z nich, kto był autorem pracy, kto stał na czele zespołu badawczego. Następnie przetestowano go na bazie danych OpenAlex, w której wymienionych jest niemal 6 milionów artykułów naukowych.


Leczenie cukrzycy: metformina zmniejsza korzyści z ćwiczeń fizycznych

7 listopada 2025, 08:07

Aktywność fizyczna to jeden z najważniejszych czynników zapobiegających chorobom, a jej utrzymywanie jest niezwykle ważne w wielu stanach chorobowych. Od wielu lat lekarze opiekujący się chorymi na cukrzycę zalecają im przyjmowanie metforminy i utrzymywanie aktywności fizycznej. Skoro bowiem dla cukrzyków korzystna jest i metformina, i aktywność fizyczna, to ich jednoczesne stosowanie powinno dać jeszcze lepsze wyniki.


Zostań Patronem

Od 2006 roku popularyzujemy naukę. Chcemy się rozwijać i dostarczać naszym Czytelnikom jeszcze więcej atrakcyjnych treści wysokiej jakości. Dlatego postanowiliśmy poprosić o wsparcie. Zostań naszym Patronem i pomóż nam rozwijać KopalnięWiedzy.

Patronite

Patroni KopalniWiedzy